زیست بوم نوآوری و بسترسازی همكاریهای فناورانه در بخش معدن
سیب پال زیست بوم نوآوری و بسترسازی همكاریهای فناورانه در بخش معدن
ذخایر معدنی بخش مهمی از سرمایه های ملی هر کشور به حساب می آید و استفاده بهینه از این ذخایر تأثیر بسزایی بر اقتصاد کلان کشورها و در نتیجه روی نرخ رشد صنعتی آنها دارد. در دهه های اخیر، کشورهای صنعتی که دارای منابع غنی مواد معدنی هستند، سرمایه گذاری های عظیمی را در این بخش انجام داده اند. امروزه با تکثر و تنوع پتانسیل های سرمایه گذاری و جریان سیال سرمایه بحث نوآوری و توسعه فن آوری در بخش معدن و صنایع معدنی از اهمیت بالایی برخوردارست.
با توجه به رقابتی شدن محیط کسب وکار طی چند دهه اخیر، شرکت های بزرگ فعال در بخش معدن و صنایع معدنی باوجود دسترسی به منابع مالی و کانال های توزیع با دیوان سالاری، لَختی و نداشتن انعطاف پذیری روبرو هستند، در مقابل شرکت های کوچک فناوری محور این حوزه باوجود انعطاف پذیری و توانمندی نوآوری بالا با کمبود منابع و دسترسی نداشتن به بازار روبرو هستند؛ ازاین رو هر دو دسته شرکت های مورد اشاره برای حفظ موقعیت خود در فضای رقابتی و ادامه حیات احتیاج به همکاری با هم دارند. در این راستا با توجه به گستردگی و پیچیدگی همکاری فناورانه بین شرکت ها رویکرد زیست بوم نوآوری (INNOVATION ECOSYSTEM) برای تحلیل و تبیین فرایند همکاری فناورانه بین دو دسته شرکت های یاد شده به عنوان یک راهبرد اساسی می تواند مد نظر باشد.
مجمع جهانی اقتصاد با همکاری دانشگاه استنفورد و انجام پیمایش در میان بیشتر از هزار کارآفرین، محورهای اصلی زیست بوم کارآفرینی را شناسایی کرده و بر مبنای آن چارچوبی را برای تحلیل آن عرضه کردند.
در قالب عرضه شده ابعاد زیست بوم کارآفرینی شامل حمایت های فرهنگی، دانشگاه های اصلی بعنوان کاتالیزور، تحصیل و آموزش، چارچوب قانونی و دولت، سیستم های پشتیبان، تأمین مالی، سرمایه انسانی و نیروی کار و درنهایت بازارها در دسترس بودند. البته هر یک از این ابعاد خود، دارای زیرمجموعه هایی است.
سازمان توسعه همکاریهای اقتصادی هم چارچوبی به منظور تحلیل زیست بوم کارآفرینی عرضه کردند. ابعاد این چارچوب عبارتند از: سیاست، تأمین مالی، زیرساخت، بازارها، سرمایه انسانی، حمایت/ خدمات / ارتباطات، فرهنگ، تحقیق وتوسعه و نوآوری و در نهایت شرایط اقتصاد کلان در تجزیه وتحلیل خوبی که به تازگی در کشور انجام شده) دکتر الهی و همکاران –نشریه مدیریت نوآوری سال ۷شماره ۱ بهار ۱۳۹۷ (توجه به هدف پژوهش طی بررسی اسناد منتخب، با عنایت به این که عوامل گوناگونی بر عملکرد زیست بوم تأثیرگذاراست؛ وضعیت آن از منظرها و ابعاد کلان مانند ابعاد اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، بازار و... موردبررسی و تحلیل قرار گرفته است. همینطور با عنایت به تعریف زیست بوم، متشکل از مجموعه هایی از عناصر و نهادهاکه دارای روابط مشخصی برای دستیابی به هدف مشخص هستند، عناصر و نهادهای مربوط که هرکدام نقش های متفاوتی را بر عهده می گیرند، شناسایی شد. چارچوب تحلیلی زیست بوم همکار یهای فناورانه بین شرکتهای بزرگ و کوچک فناور ی محوردر طول زمان تکامل می یابد و دارای چرخه عمر است که در تحلیل زیست بوم باید به این مورد توجه گردد. که به طور شماتیک در مدل زیر قابل تحلیل است.
در بررسی مطالعات مختلف تحلیلی زیست بوم بطورکلی بازیگران درگیر در زیست بوم همکاری فناورانه بین شرکتهای بزرگ و نوپا را می توان به ۷ گروه زیر تقسیم کرد که در بخش معدن و صنایع معدنی هم قابل تطبیق و احصا است:
گروه اول، سازمانهای دولتی که مسئولیت اصلی اداره کشور، سیاستگذاری و اجرای سیاستها و وظایف دولت در کشور را بر عهده دارند؛ ازجمله این نهادها می توان به دولت، مجلس شورای اسلامی، سازمان ملی استاندارد، سازمان توسعه ای نظیر ایمیدرو و ایدرو سازمان توسعه تجارت و... اشاره نمود.
سازمانهای دولتی از راه تدوین برنامه ها و سیاستهای مختلف می توانند زمینه همکاری شرکتهای بزرگ و کوچک را فراهم نمایند. علاوه بر این سازمانهای دولتی با فراهم سازی رژیم قوی پشتیبانی از مالکیت دارایی فکری سبب افزایش تمایل شرکتهای نوپا برای همکاری با شرکتهای بزرگ می شوند.
گروه دوم، نهادهای آموزشی و پژوهشی که مسئولیت فراهم سازی نیروی انسانی مورد نیاز برای فعالیت در زیست بوم از راه عرضه آموز شهای عمومی و تخصصی را بر عهده دارند و همینطور مسئولیت اجرای پروژه های لازم را بر عهده دارند؛ ازجمله این نهادها میتوان به دانشگا هها، پژوهشگا هها و مراکزتحقیقاتی نظیر مرکز تحقیقات فراوری مواد معدنی ایران، آموزش فنی و حرفه ای و... اشاره نمود.
گروه سوم، نهادهای مالی در زیست بوم همکاری فناورانه نهادهایی هستند که مسئولیت تأمین مالی شرکتها و فعالیتهای تحقیق وتوسعه را بر عهده دارند، ازجمله بانک ها نظیر بانک صنعت و معدن، صندوقهای سرمایه گذاری ریسک پذیر نظیر صندوق بیمه سرمایه گذاری فعالیت های معدنی، فرشتگان کسب وکار و... اشاره نمود.
گروه چهارم، شرکتها همان بازیگران اصلی زیست بوم همکاری فناورانه هستند درواقع این دسته منظور شرکت های بزرگ صنعتی و کوچک و متوسط و نوپایی است که با یکدیگر همکاری کرده و زیست بوم را شکل می دهند.
خوشبختانه در بخش معدن و صنایع معدنی شرکتهای بزرگی نظیر شرکت ملی مس، سرب و روی و شرکتهای فولادی بزرگ نظیر مبارکه گل گهر، چادرملو، میدکو و... حضور دارند که ظرفیت مناسبی درهم افزایی با شرکتهای تحقیقاتی و دانش بنیان حوزه معدن می توانند ایجاد کنند.
گروه پنجم، نهادهای حمایتی منظور نهادهایی است که اقدام های مختلفی را برای حمایت) مالی و غیرمالی (از رشد و توسعه شرکتها و همینطور به همرسانی شرکتهای بزرگ و نوپا را انجام می دهند؛ بعنوان نمونه می توان به ۴ مراکز نوآوری نظیر مرکز تازه تاسیس نوآوری ایمینو از ایمیدرو، شتابدهنده ها، و رویدادهای به هم رسانی نظیر نمایشگاههای بومی سازی و... اشاره نمود.
گروه ششم، نهادهای ارا یه دهنده خدمات تخصصی که به شرکتهای حاضر در زیست بوم در زمینه های تخصصی مانند مسائل حقوقی، بیمه، حسابداری، ارز شگذاری و... خدمات لازم
را عرضه می کنند.
. گروه هفتم، نهادهای ترویجی که به دنبال فرهنگسازی در سطح زیست بوم هستند؛ ازجمله رسانه ها، شبکه های اجتماعی و... اشاره نمود.
نقش شرکتهای دانش بنیان و مراکز تحقیقاتی در زیست بوم نواوری در بخش معدن و صنایع معدنی:
یکی از مهمترین اهداف نظام های نوآوری در هر کشوری، اتصال فناوری به بازار و خلق ثروت از آن است. از یک سو، فشارهای اجتماعی برای ارتقای رفاه و خلق ثروت از سرمایه گذاری های صورت گرفته در حوزه توسعه علم و فناوری و از طرفی تنگناهای اقتصادی ناشی از ناکافی بودن منابع عمومی دولتی، تجاری سازی دستاوردهای پژوهش و فناوری را بعنوان یکی از مهمترین اولویت های دانشگاه ها و موسسه های تحقیقاتی مطرح ساخته است.
از مهمترین روش های تجاری سازی دستاوردهای پژوهش و فناوری در دانشگاه ها و موسسه های پژوهشی می توان لیسانس، فرانشیز، شرکت زایشی، سرمایه گذاری مشترک و فروش مستقیم کالا یا خدمت را نام برد.
در بین روش های تجاری سازی، ایجاد شرکتهای زایشی یا انشعابی از مهم ترین روشهای تجاری سازی دستاوردهای پژوهشی است، چونکه از سویی به صورت ملموس نشانگر آثار اقتصادی- اجتماعی فعالیت های پژوهش و نوآوری است و از طرفی برای دانشگاهها و مراکز پژوهشی درآمدهای پایدار بوجود می آورد. ایجاد چشم اندازهای جدید شغلی برای نیروی انسانی این مراکز هم از دیگر دستاوردهای ایجاد شرکت های زایشی است.
شرکتهای زایشی نوعی از فرایند شکل گیری شرکتها هستند که با خود مفهوم جدا شدن یک محصول جدید از سازمان مادر و شکل گیری یک فعالیت اقتصادی جدید در حول آنرا به همراه دارد. این زایش اشکال مختلفی به خود می گیرد ولی معمولاٌ تغییر در کنترل، ریسک و توزیع منافع را شامل می شود و انتقال فناوری یا حق مالکیت از سازمان مادر به مالکان شرکت جدید را دربرمیگیرد.
شرکتهای زایشی بعنوان ابزاری برای ساختاردهی مجدد یک سازمان مادر بزرگ محسوب می شوند. شکل گیری چنین شرکتهایی می تواند به صورتهای مختلف انجام گیرد و بسته به نقشی که افراد (مخترع و کارآفرین) سازمان و فناوری ایفا می کنند، تعاریف و انواع خاصی از آن می تواند وجود داشته باشد. اما آنچه در همه این تعاریف مشترک است وجود دو عنصر فناوری و فرد است. یک شرکت زایشی را می توان بعنوان یک کسب وکار خطر پذیر جدید دانست که وظیفه تبدیل ایده به محصول را برعهده دارد که شکاف موجود در میان بازار و دانشگاه ها و موسسه های تحقیقاتی را پر خواهد نمود.
در بخش تحقیقات هم اهمیت مراکز تحقیقاتی در فراگرد تو سعه پژوهش و فن آو ری مبرهن و اثبات شده است در این حوزه هم به طور موردی می توان به مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران اشاره داشت.
این مرکز با تجربه نزدیک به ۱۵ سال در انجام تحقیقات فرآوری درمقیاس آزمایشگاهی و پایلوت و هم تجربیات ساخت تجهیزات فراوری با استفاده از دانش و تجربه بوجود آمده در حوزه فرآوری مواد معدنی و داشتن فضاهای مناسب آزمایشگاهها، پایلوت، کارگاه ساخت و... با تجهیزات منحصر بفرد درکشورعلاوه برخدمات و فعالیت های تحقیقاتی انجام شده و تابحال بستر مناسبی برای هدف گذاری و انجام فعالیت های توسعه ای در جهت ایجاد زیست بوم نوآوری وتوسعه ای و ارتقای فن آوریها در حوزه فرآوری مواد معدنی است. از طرفی با عنایت به موقعیت و فضاهای موجود در شهرک تحقیقاتی کاوش که مرکز درآن واقع است ایمیدرو به عنوان یک سازمان تو سعه ای و بالادستی مرکز می تواند در صورت بهره مندی از فضا و امکانات موجود در شهرک کاوش با ایفای نقش رگولاتوری در ایجاد زیست بوم نوآوری در بخش معدن و صنایع معدنی وتو سعه بخش نسبت به بستر سازی و اجرای برنامه های توسعه ای ذیل اقدام نماید.
لازم بذکر است در اجرای برنامه های پیشنهادی ذیل ایمیدرو نقش رگولاتوری داشته و با تسهیل و بسترسازی لازم زمینه استقرار و رشد و توسعه شرکتهای تحقیقاتی، دانش بنیان، نوآوران، کارآفرینان و... را با ایجاد زیست بوم نوآوری در حوزه معدن و صنایع معدنی فراهم می آورد:
/ بسترسازی مشارکت در ساخت تجهیزات سیار فرآوری با ایجاد و توسعه کارگاههای ساخت و نمایشگاه دایمی تست و عرضه تجهیزات طراحی وساخته شده توسط سازندگان داخلی یا با مشارکت شرکتهای بین المللی در چارچوب همکاریهای فناورانه در جهت توسعه فن آوری در این بخش
/تکمیل زنجیره ارزش مطالعات فرآوری، زیست محیطی و... با عنایت به کمبودهای تجهیزاتی، تحقیقاتی و تکنولوژیک در بخش های مختلف مرکز با تسهیل مشارکت شرکتها و موسسه های برند مطرح داخلی و بین المللی در ایجاد آزمایشگاه و پایلوت مربوط
/ ایجاد نمایشگاه دائمی بومی سازی محصولات و توانمندیهای ساخت داخل در حوزه معدن و صنایع معدنی
/ استقرار پایگاه مرکزی داده های سامانه جامع بومی سازی و توسعه فن آوری در جهت تعمیق ساخت داخل و همرسانی توانمندیها و نیازمندیها، مدیریت زنجیره تأمین (SCM) و هم بستر سازی اقتصاد دیجیتال با ایجاد و توسعه رمز ارزها) پیشنهاد ریاست جمهوری در اجلاس سران کوالالامپور ۲۰۱۹ ) در بخش معدن و صنایع معدنی و...
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
جدیدترین مطالب مرتبط در سیب پال
نظرات بینندگان سیب پال در مورد این مطلب