گسترش دستگاه‌های
خودپرداز در كنار پیشرفت همزمان صنعت پرداخت الكترونیك حجم زیادی از مراجعه به شعب را كاهش داده و اكنون تقریبا سال‌هاست كه مردم برای انجام اموری مانند انتقال وجه، برداشت وجه نقد، دریافت مانده حساب، پرداخت اقساط تسهیلات، پرداخت قبوض، دریافت گردش حساب، خرید شارژ و خدماتی از این دست به جای شعب بانك‌ها، به دستگاه‌های
خودپرداز مراجعه می‌كنند.
براساس آخرین آمار بانك مركزی اكنون بیش از ۴۶ هزار دستگاه
خودپرداز در كشور در حال ارائه خدمات هستند كه حدود ۱۲ هزار دستگاه آن در تهران قرار داد. از مجموع خودپردازهای كل كشور بانك ملی با بیش از هفت هزار دستگاه بیشترین تعداد خودپردازها را در اختیار دارد و بانك‌های صادرات و ملت در جایگاه‌های بعدی قرار گرفته‌اند.
همچنین در فروردین ماه سال جاری بیش از ۴۱۰ میلیون تراكنش توسط خودپردازها انجام شده است كه در این زمینه نیز رتبه‌های اول تا سوم به بانك‌های ملی، صادرات و ملت تعلق دارد. بررسی این دو آمار حاكی از آن است كه روزانه در حدود ۳۰۰ تراكنش روی هر دستگاه
خودپرداز انجام می‌شود.
خودپردازها با وجود تمام مزایایی كه نسبت به شعب دارند دارای نقاط ضعفی نیز هستند و آن عدم توانایی خودپردازها برای ارائه خدماتی بانكی است كه نیاز به تعامل دو طرف دارد، از جمله سرویس‌هایی مثل افتتاح انواع حساب بانكی، دریافت چك‌های بین بانكی، دریافت یا وصول چك‌های بانكی، دریافت تسهیلات یا حتی آگاهی یافتن از شرایط لازم برای دریافت یك تسهیلات خاص، دریافت مشاوره برای سرمایه‌گذاری یا مسایلی از این نوع. مجموعه‌ای از این كاستی‌ها باعث شده همچنان مراجعه به شعب بانك‌ها ادامه یابد.
شهروز زندی معاون فروش یك شركت در این باره در گفتگو با خبرنگار ایبِنا اظهار داشت:
خودپرداز حوزه‌ای تقریباً منسوخ محسوب می‌شود چراكه اكنون عملیات پرداخت‌های غیرحضوری و الكترونیكی رایج شده و پرداخت با كارت بخش مهمی از خدمات را پوشش می‌دهد.
وی افزود: موبایل بانك، تلفن بانك و اینترنت‌بانك موجب شده نیاز به پول نقد برای تراكنش كاهش پیدا كند، بنابراین توسعه خودپردازها در دستور كار بانك‌ها نیست و كشورهای خارجی كه از ما در این حوزه جلوترند در حال جمع‌آوری تعدادی از دستگاه‌های خود هستند.
این كارشناس حوزه طراحی و ساخت سامانه‌های بانكی با بیان اینكه بانك‌ها به این نتیجه رسیده‌اند كه سرمایه‌گذاری باید در حوزه خدمات الكترونیكی باشد و نه حوزه خودپردازها، ادامه داد: با توجه به تقویت شبكه بانكی بحث انجام تراكنش‌های آنلاین در حال توسعه است، موبایل ابزاری پیشرفته و در اختیار همه آحاد جامعه است به همین دلیل بحث mobile payment مهمتر است و در این حوزه سرمایه‌گذاری می‌كنند.
زندی خاطرنشان كرد: البته با توجه به اینكه بخشی از نقدینگی به صورت اسكناس بین مردم رایج است بحث خوددریافت مطرح می‌شود؛ یعنی بانك‌ها دستگاهی قرار دهند كه بتواند پول را از مردم گرفته و در كارت آنها واریز كند.
وی افزود: اكنون در مفهوم بانكداری تحولی ایجاد شده و افزایش تراكنش‌های اینترنتی موجب كاهش مراجعه مردم به شعب شده است، به همین دلیل بانك‌ها غالباً با شعب زیان‌ده روبرو می‌شوند كه تعداد تراكنش‌های آنها كم است و هزینه‌هایی چون اجاره محل، آب، برق و غیره را پاسخگو نیست.
معاون فروش شركت پویا تصریح كرد: بانك‌ها می‌توانند نیروهای خود را در حوزه‌های بهتری به كار گیرند، بنابراین شعب تعطیل می‌شوند و بانك ها باید به دنبال شعب جامع بدون پرسنل باشند.
وی با بیان اینكه در این حوزه وی تی ام مقوله‌ای است كه درخصوص شعب جدید مطرح می‌شود، گفت: وی تی ام ها خدمات نیمه حضوری ارائه می‌دهند، یعنی مشتری به محلی مراجعه می‌كند كه پرسنلی داخل آن نیست و از آنجا با مركزی در بانك تماس برقرار و خدمات خود را دریافت می‌كند.
زندی ادامه داد: بنابراین وی تی ام حوزه‌ای جدید و قابل توسعه است و اكنون به صورت پایلوت در بانك‌ها انجام شده و در دستور كار بانك‌ها برای توسعه قرار دارد.
وی با بیان اینكه توسعه VTM (خودبانك) دو الزام دارد، گفت: یكی از الزامات ایجاد یك بستر مخابراتی برای مدیریت تماس‌ها در مركز مدیریت بانك است، چراكه مردم به مراكز متعدد مراجعه می‌كنند و به یك مركز اصلی وصل می‌شوند و سرویس را دریافت می‌كنند.
معاون فروش شركت پویا افزود: الزام دوم الزامات قانونی و حقوقی است، چراكه خدماتی در این مراكز ارائه می‌شود كه قبلاً در شعب ارائه می‌شده و مستلزم احراز هویت مشتری است كه این مسائل نیز در ادارات و سازمان‌های بانك‌ها در حال بررسی است تا روش مناسب و قانونی برای این الزامات در خصوص بانكداری الكترونیكی تدوین شود.