در گفت وگو با سیب پال تشریح شد
چالش های کشور برای توسعه هوشمندسازی
به گزارش سیب پال، دبیر کارگروه اینترنت اشیاء و هوشمندسازی ستاد توسعه فناوری های اتصال پذیری و ارتباطات معاونت علمی ریاست جمهوری، عدم تدوین نقشه راه، نبود راهکاری مشخص برای واردات و رجیستر تعداد بالای مودم های سلولار و عدم اطمینان صنایع به بخش های خصوصی را از چالش های توسعه هوش مصنوعی در کشور دانست و اظهار داشت: این فناوری چه بخواهیم و چه نخواهیم به سمت ما می آید و چالش های این حوزه باید به تدریج حل شود و حل آن یک شبه امکان پذیر نیست، ولی این که این فناوری را رها نماییم نیز شدنی نیست؛ چونکه روزی می رسد که کار از کار گذشته است.
دکتر رضا وحیدنیا در گفت و گو با ایسنا، اظهار داشت: ایده اصلی اینترنت اشیاء از حدود ۳۰ سال قبل عنوان شد و در آن زمان استفاده از فناوری های اینترنت اشیاء از هوشمندسازی لوازم خانگی شروع شد، ولی پیش از آن اتصال Machine-to-machine یعنی ارتباط دستگاهها با یکدیگر تحت پروتکلهای خاص بوده است. نمونه آن دستگاه های ATM سیستم بانکی است که از گذشته بوده است.
وی افزود: با توسعه این فناوری این ایده عنوان شد که بجای این که دستگاهها و ماشین ها با یکدیگر صحبت کنند، در بستر بزرگتری به نام اینترنت اشیاء توسعه یابد. در این پروسه عملیات ارتباط منحصر به یک دستگاه نمی شود و بوسیله هر دستگاهی در هر نقطه ای از جهان با هر پروتکلی بتوانند به سایر دستگاهها متصل شوند و از آنها دیتا جمع آوری شود.
وحیدنیا با اشاره به اینکه این روندها در دنیا طی شده است، به وضعیت ایران در به کارگیری فناوری هوشمندسازی و اینترنت اشیاء اشاره نمود و خاطرنشان کرد: این طور نیست که گفته شود ایران در این عرصه ها عقب مانده است، بلکه توسعه فناوری های اینترنت اشیاء در بعضی از کشورها فاقد استانداردهای لازم است و خیلی از شرکتها ممکنست که با مفاهیم ساده اینترنت اشیاء مانند کاربردهای خانگی آن آشنا باشند، ولی خیلی از شرکتها روال سنتی خودرا حفظ نموده اند.
دبیر کارگروه اینترنت اشیاء و هوشمندسازی ستاد توسعه فناوری های اتصال پذیری و ارتباطات معاونت علمی ریاست جمهوری، توسعه این فناوری در کشور را مربوط به حداقل ۱۰ سال قبل [RV۱] دانست و اظهار داشت: طرح فهام وزارت نیرو قدمهای اولیه کشور برای حرکت به سمت هوشمندسازی است و در ضمن آن مبادرت به هوشمندسازی کنتورها با هدف پیک سایی و مدیریت مصرف انرژی در طرح فهام مختص کنتور برق است.
وی با تکیه بر این که در این عرصه ما زیاد از دنیا عقب نمانده ایم، خاظر نشان کرد: هنوز بطور وسیع در دنیا نسبت به هوشمندسازی کنتورها اقدام نشده است و آنجایی هم که اجرا شده بصورت محدود در یک شهر و یا منطقه بوده است، ولی در عین حال چالش های آن نه فقط برای ایران چ، بلکه در دنیا بسیار زیاد است.
وحیدنیا وجود چالش برای توسعه طرح های هوشمندسازی را به علت وجود بازیگران زیاد دانست و اظهار داشت: از آنجا که بازیگران این حوزه زیاد و متنوع هستند و از طرفی در بعضی موارد تعارض منافع ایجاد می شود، توسعه این حوزه به سختی پیش می رود.
چالش های موجود در هوشمندسازی
وحیدنیا نخستین چالش حوزه هوشمندسازی را نبود نقشه راه در کشور عنوان نمود و اظهار داشت: ما هنوز نتوانسته ایم نقشه راهی تدوین نماییم، بدین جهت است که معین نیست چه زمانی مقرر است فناوری مانند NB-IOT (فناوری مبتنی بر استانداردهای کم مصرف) در چه شهرهایی از کشور پیاده سازی شود؟در چه زمانی و با چه روندی؟
وی با تکیه بر این که زمانی که ما چنین اطلاعاتی را در اختیار نداشته باشیم، برنامه ریزی برای توسعه تکنولوژی دشوار خواهد شد، افزود: عدم شفافیت نقشه راه فناوری یکی از بزرگترین مسائل ما برای توسعه فناوری است. نمونه دیگر آن توسعه معادن هوشمند است. هم اکنون در دنیا شرکت های بزرگ مانند اریکسون و "دل" مبادرت به هوشمند چسازی معادن بوسیله توسعه ۵G کردند. باز چالش دیگر ما نحوه توسعه ۵G است.
دبیر کارگروه اینترنت اشیاء و هوشمندسازی ستاد توسعه فناوری های اتصال پذیری و ارتباطات معاونت علمی ریاست جمهوری ضمن اشاره به برخی ادعاهای مسؤولان برای ایجاد نسل پنجم اینترنت، تصریح کرد: خیلی از طرح های هوشمندسازی خصوصا در عرصه صنایع و معادن نیازمند پیاده سازی شبکه نسل پنجم است که متاسفانه باوجود اعلام برخی مدیران اپراتورها هنوز بصورت کامل قابل پیاده سازی نیست.
وی با اشاره به اینکه همه دلیلهای عدم راه اندازی نسل پنجم اینترنت داخلی نیست، در اینباره توضیح داد: فیچری که در گوشیهای هوشمند سامسونگ به اینترنت نسل پنج وصل می شود، از طرف این شرکت هنوز فعال سازی نشده است، چون این شرکت معتقد می باشد ما در کشور یک شبکه ۵G قابل اعتماد نداریم و در فاز پایلوت است و در صورتیکه شرکت سامسونگ این فیچر را در گوشیهای خود فعال کند، ولی مشتریان کیفیت مناسبی از ۵G دریافت نکنند، سبب نارضایتی مشتریان از این شرکت خواهد شد.
وحیدنیا یکی از کارکردهای اصلی ۵G را در عرصه صنایع و معادن عنوان نمود و خاطرنشان کرد: در کشورهای دنیا یک باند فرکانسی مخصوص به عنوان مثال باند ۳۵۰۰ مگاهرتز به صنایع اختصاص داده شده است، در صورتیکه در ایران نه فقط این امر اتفاق نیفتاده، بلکه مدل کسب و کاری هم برای آن نداریم؛ بدین جهت است که بجای آنکه اپراتورها به سمت هوشمندسازی صنایع بروند، صنایعی مانند شرکت فولاد مبارکه در تلاش هستند تا اپراتورها را مجاب به همکاری کنند.
دبیر کارگروه اینترنت اشیاء و هوشمندسازی ستاد توسعه فناوری های اتصال پذیری و ارتباطات معاونت علمی ریاست جمهوری چالش دیگر این حوزه را وجود رگولاتوری قوی دانست و اضافه کرد: از طرف رگولاتوری قوانین مربوط به فناوری های باند آزاد (LoRaWAN) ارائه نشده است. دستگاه های لورا و فناوری فرکانس رادیویی بی سیم یک پلت فرم بی سیم دور برد و کم مصرف است که به فناوری پرکاربرد شبکه های اینترنت اشیاء (IoT) در سراسر دنیا تبدیل گشته است.
وی چالش دیگر این حوزه را رجیستر کردن تجهیزات این حوزه ذکر و افزود: برمبنای قوانین هر فرد سالی یک گوشی می تواند رجیستر کند و در عرصه اینترنت اشیاء، تجهیزات و سنسورهایی که سلولار هستند و به شبکه ۴G و یا ۵G متصل می شوند، برای آنها صدها یا هزاران حسگر برای راه حل خاصی مورد نیاز است، چون این سنسورها دارای مودمی هستند که می تواند به این شبکه متصل شود و نیاز است که همانند گوشیها رجیستر شود، ضمن آنکه این نوع سنسورها تولید داخلی ندارند.
وحیدنیا اضافه کرد: اگر شرکتی بخواهد این تجهیزات را به کشور وارد کند، راه حل مشخصی برای واردات و رجیستر تعداد بالای این مودم های سلولار وجود ندارد.
هوشمندسازی در خودروسازی
دبیر کارگروه اینترنت اشیاء و هوشمندسازی ستاد توسعه فناوری های اتصال پذیری و ارتباطات معاونت علمی یکی دیگر از زمینه های هوشمندسازی را صنعت خودروسازی دانست و اظهار داشت: در این عرصه مسائل زیادی وجود دارد که یکی از آنها حوزه «تله ماتیکس» است. داده های این حوزه مربوط به موقعیت مکانی خودرو، وضعیت سلامت فنی و مکانیکی آن و وضعیت موتور آن می شود. این داده ها قابل استفاده برای خودروسازان و قطعه سازها و سایر کارخانجات [RV۶] در رابطه با صنعت مانند لاستیک سازی است تا از این طریق وضعیت سلامت خودرو ها و قطعات را پایش کنند.
وی افزود: در عرصه خودرو های متصل موضوع Infotainment مطرح است. استفاده از این توانایی امکان ایجاد ویدئو استریمینگ را فراهم می آورد و در مرتبه بالاتر خودرو ها می توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. ولی آن چه که در ایران اهمیت بیشتری دارد، موضوع e-call برای خودرو های متصل است که خوشبختانه در تست پایلوت این توانایی را با همکاری یکی از اپراتورها اجرائی کردیم.
وی قابلیت e-call را قابلیتی دانست که وقتی تصادفی رخ می دهد، خودرو بطور خودکار با هلال احمر تماس برقرار می کند و بدین سان همان حسگری که در زمان وقوع تصادف ایربگ را باز می کند، بوسیله کانال وویس و بدون نیاز به اینترنت با هلال احمر تماس برقرار می کند.
وحیدنیا، ارسال موقعیت مکانی خودرو را از دیگر قابلیت های این حسگر ذکر کرد و اظهار داشت: برمبنای گفته های مسؤولان هلال احمر میانگین زمان رخداد تصادف تا تماس با این نهاد، ۱۰ دقیقه و ۲۰ ثانیه است و زمانی که وقوع تصادف اعلام می شود، فرد از موقعیت مکانی خود اطلاع دقیقی ندارد و یکی از چالش های تیم های امدادی هلال احمر این است که خصوصاً در زمان شب باید زمان زیادی را برای یافتن مکان تصادف صرف کنند، ولی در قابلیت e-call در مدت چند ثانیه کلیه اطلاعات خودرو شامل تعداد سرنشینان، جهت حرکت خودرو، شماره شناسایی خودرو و غیره ارسال خواهد شد و از طرفی اپراتور هلال احمر نیز با راننده امکان برقراری تماس را دارد.
این محقق حوزه اینترنت اشیاء با اشاره به اینکه بهره برداری از e-call از سال ۲۰۱۸ در اروپا الزامی شده است، اظهار داشت: در ایران تست پایلوت آن با همکاری یکی از اپراتورها در تهران و اصفهان اجرا شده و برمبنای نتایجی که به دست آمده، بدنبال توسعه آن در کل کشور هستیم.
وحیدنیا نکته مهم پیاده سازی روش های هوشمندسازی در کشور را وجود زیر ساخت های سخت افزاری آن دانست و افزود: ما تنها نیاز به لایسنس داریم تا به ما اجازه دهد سرویس e-call را در کشور فعال نماییم.
دبیر کارگروه اینترنت اشیاء و هوشمندسازی اجرای کامل هوشمندسازی را در گرو همه بازیگران این عرصه دانست و اظهار داشت: اگر اپراتورها با صرف هزینه های هنگفت لایسنس را خریداری کنند، ولی به عنوان مثال خودروسازها علاقه ای به هوشمندسازی خودرو ها نداشته باشند، اپراتور متضرر خواهد شد. بدین جهت نیاز است تا الزام حاکمیتی وجود داشته باشد تا خودروسازها را موظف کند تا بطورمثال فیچر e-call را در خودرو ها نصب کنند. در این صورت است که توسعه دهندگان و اپراتورها و خودروسازها و سایر بازیگران این عرصه وارد میدان می شوند.
امنیت در هوشمندسازی
دبیر کارگروه اینترنت اشیاء و هوشمندسازی، هوشمند سازی را دارای ۴ جز " device " که شامل سنسورها، سیم کارت ها و تجهیزات مودم، " connectivity " که شامل تجهیزاتی کنه یو دیتا را بر روی cloud وارد کند، " IOT platform" و نرم افزارها عنوان نمود و اظهار داشت: در هر کدام از این اجزا، امنیت شرایط خاص خودرا دارد ضمن آنکه سخت ترین بخش اینترنت اشیا نیز ایجاد امنیت دستگاهها است؛ چونکه ایران تولید کننده دستگاهها نیست و خیلی از چیپ ست ها و ماژول ها از خارج خریداری می شود.
وی افزود: بر روی این دستگاه های وارداتی نیز هیچ نوع کنترلی وجود ندارد و تنها می توانیم به شرکت خریداری شده اعتماد نماییم که جنس مرغوب را در اختیار ما قرار داده است. وقتی مقرر است کنتورهای گاز، هوشمند شوند، یعنی ۲۶ میلیون دستگاه و مودم های NB-IoT آن خریداری و نصب شود، کافی است که بدخواهان کشور مشکلی در مودم های این کنتورها ایجاد کنند و این مشکل در کل طرح ما توسعه می یابد.
یک تهدید
وحیدنیا اشاره کرد: طرحی که مقرر است از عدالت اجتماعی تا صرفه جویی انرژی را برای کشور به ارمغان بیاورد، تبدیل به تهدید امنیتی برای کشور خواهد شد و سیستم گاز رسانی را با مشکل مواجه می کند.
این محقق با اشاره به اینکه وضعیت امنیت در بخش « connectivity » بهتر است، اظهار داشت: ولی نیاز است که برخی از ابزارهای آن بومی سازی شود، هر چند که الگوریتم هایی در دنیا مانند AES۱۲۸ وجود دارند، ولی وقتی شرکت خارجی ادعا می کند که از این الگوریتم در تجهیزات خود بهره برده است، خیلی نمی توان به آن اعتماد کرد و ما نیاز داریم تا الگوریتم های بومی خودرا استفاده نماییم.
وی به وضعیت امنیت بخش IOT platform اشاره نمود و در اینباره توضیح داد: تلگرام و واتساپ پلتفرمی برای ارتباط انسان ها با یکدیگر هستند و IOT platform نیز پلتفرمی برای ارتباط دستگاهها با یکدیگر است. مشکلی که در تلگرام بوجود آمد، این بود که با مراجعه کاربران به آن، داده های آنها در سرورهایی قرار گرفت که دست ایران نیست و این چالش صدها برابر مشکل تر می شود، زمانی که دستگاه های ما بر روی پلت فرم های خارجی قرار بگیرند.
وحیدنیا با تکیه بر این که خیلی از پلت فرم های خانه هوشمند در خارج از کشور است، یعنی وقتی اطلاعات مربوط به روشنی لامپ های منازل و یا دوربین های مدار بسته به کشور خارجی منتقل می شود، بدین جهت از سالهای قبل مدیران کشور این دغدغه را داشتند و به سمت توسعه پلت فرم های بومی حرکت کردند. نمونه این حرکت سفارش توسعه پلت فرم بومی برای یکی از اپراتورها است، ولی هنوز این پلت فرم بلااستفاده است.
برنامه ستاد اتصال پذیری برای هوشمندسازی
دبیر کارگروه اینترنت اشیاء و هوشمندسازی ستاد توسعه فناوری های اتصال پذیری و ارتباطات معاونت علمی ریاست جمهوری در پاسخ به این سؤال که در فضایی که نقشه راه توسعه فناوری در عرصه هوشمند سازی در اختیار نیست این ستاد مقرر است چه برنامه هایی را اجرائی کند اظهار داشت: در کارگروه اینترنت اشیا و هوشمند سازی تیمی از متخصصان از حوزه های مختلف صنعتی تشکیل دادیم تا فناوری هایی که دارای اولویت های بالایی است را مشخص کنند تا ببنیم چالش اصلی کشور در عرصه سلامت هوشمند، کشاورزی هوشمند است یا در عرصه انرژی و حمل و نقل است.
وی با اشاره به اینکه اولویت های فناورانه حوزه های مختلف در این تیم تخصصی کارگروه مشخص شده است، اظهار داشت: پس از آن مبادرت به استخراج چالش های هوشمند سازی برای هر حوزه ای کردیم و پیشنهادات خودرا درباب هر چالشی به ستاد اتصال پذیری معاونت ارسال کردیم تا موارد باید مرتفع شود.
وحیدنیا، خاطرنشان کرد: بخش دیگر فعالیتهای ما شناسایی توانمندی ها در عرصه اینترنت اشیاء و هوشمندسازی است تا برمبنای آن مبادرت به توانمند سازی تیم ها و شرکتها نماییم. بتازگی ما جلسه ای در معاونت علمی برگزار کردیم و در فراخوان های اخیر معاونت علمی تعدادی شرکت عمدتاً دانش بنیان فعال در عرصه های اینترنت اشیاء و هوشمندسازی طرح ارائه کردند که از این تعداد، چند طرح جزء طرح های شاخص بودند و قرار شد تا با حمایت مالی معاونت علمی از این طرح ها حمایت شود.
این محقق حوزه اینترنت اشیاء سقف پشتیبانی از این طرح ها را یک میلیارد تومان ذکر کرد و افزود: با این امر به توانمندسازی شرکت های نوپا کمک می شود.
وحیدنیا تمرکز این کارگروه را بر توسعه هوشمندسازی برای صنایع با تمرکز بر حوزه های انرژی، حمل و نقل و صنعت و معدن عنوان نمود.
خدمات قانونی برای پشتیبانی از فعالیت شرکت ها
وحیدنیا اشاره کرد: در عرصه امنیت هیچگاه نمی توان بطور ۱۰۰ درصدی امنیت را ایجاد کرد و در عرصه اینترنت نیز باید ببینیم که کاربران فعال تا چه میزان برای ما حیاتی هستند. زمانی است که فرد نیاز به خدمات کشاورزی باغچه منزل دارد که به امنیت سطح بالایی نیاز ندارد، ولی در عرصه هایی که جنبه ملی دارد مانند انرژی و خودرو هم نیاز به بهره گیری از الگوریتم های پیچیده ای دارد و هم قوانین سختگیرانه.
این محقق حوزه هوشمندسازی افزود: در دنیا قوانینی برای Data Protection وجود دارد تا برمبنای آن هر شرکتی که می خواهد در عرصه های اینترنت اشیاء و هوشمندسازی فعال شود، باید در امتداد حفظ داده های مشتریان خود رعایت کند. ولی یکی از چالش هایی که ما در این عرصه در کشور داریم، این است که چنین قانونی نداریم تا بسنجیم که اگر شرکتی در این عرصه فعال شد و دیتای مردم را در اختیار داشت، چگونه از آنها حفظ و نگهداری می کند.
وی افزود: از طرفی نبود قوانین در عرصه خودرو های هوشمند یک چالش جهانی به شمار می رود؛ چونکه وقتی یک خودروی هوشمند تصادف کند، قانونگذار نمی داند باید به سراغ چه کسی برود، به سراغ توسعه دهنده فناوری های خودرو برود، به سراغ راهنمایی و رانندگی برود و یا اپراتورهای موبایل.
عدم اطمینان صنایع به شرکت های بخش خصوصی
دبیر کارگروه اینترنت اشیاء و هوشمندسازی ستاد توسعه فناوری های اتصال پذیری و ارتباطات معاونت علمی ریاست جمهوری یکی دیگر از چالش های کشور در عرصه اینترنت اشیاء را عدم اعتماد بخش های صنعتی به استارت آپ ها عنوان نمود و خاطرنشان کرد: به عنوان مثال سازندگان عمده مسکن یا برخی صنایع، گاهی رغبتی به استفاده از برندهای ایرانی ندارند؛ چونکه نگران ادامه کار این شرکتها و خدمات بعد از فروش آنها هستند.
وی افزود: این شرکت صنعتی دلیل عدم پذیرش شرکت های ایرانی را پایداری آنها ذکر و اعلام نمود که پس از استفاده از راهکارهای شرکت های ایرانی در ساختمان ها اگر پس از دو سال به مشکلی برخورد کردیم یا همگی از ایران مهاجرت کرده اند و یا شرکت ورشکسته شده و تعطیل شده است و ما می مانیم با یکسری حسگری که از کار افتاده اند.
وحیدنیا اظهار داشت: بدین جهت بخش صنعتی چاره ای ندارد، جز این که از شرکت های خارجی خریداری کند. این وضعیت در صنایع بزرگ دیگر هم حاکم است، چون صنایع بزرگ نمی تواند به شرکت های نوپا واگذار کند و راه حل آن، این است شرکت های کوچک با شرکت های بزرگتر همکار شوند.
خوشحالی از هوشمند شدن آری یا خیر؟
وحیدنیا در پاسخ به این سوال که در حالی که قانون متقن و شرکت های عظیم در عرصه های در رابطه با هوشمندسازی در کشور پا نگرفته است آیا باید نسبت به توسعه اینترنت اشیاء خوشحال باشیم، اظهار داشت: این فناوری چه بخواهیم و چه نخواهیم به سمت ما می آید و در دنیا نیز قانون های متقنی هنوز شکل نگرفته است و در خیلی از کشورها پروژه هایی در این عرصه ها اجرائی و در نهایت با شکست مواجه می شود.
وی ادامه داد: چالش های این حوزه باید به تدریج حل شود و حل آن یک شبه امکان پذیر نیست، ولی این که این فناوری را رها نماییم نیز شدنی نیست؛ چونکه روزی می رسد که کار از کار گذشته است.
وی اشاره کرد: حمایت هایی تحت عنوان برندهای توسعه فناوری و معافیت مالیاتی معاونت سبب افزایش انگیزه جوانان و شرکتها می شود.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
جدیدترین مطالب مرتبط در سیب پال
نظرات بینندگان سیب پال در مورد این مطلب